Адна з найбольш маштабных кінаэпапей савецкага кінематографа фільм «Вайна і мір» паводле рамана Льва Талстога, пастаўлены рэжысёрам Сяргеем Бандарчуком, адзначае сёлета 55-гадовы юбілей. Здаецца, у гэтай карціне зняліся ўсе зоркі экрана — ад Вячаслава Ціханава да Ноны Мардзюковай. Работа над грандыёзнай карцінай доўжылася чатыры гады, фільм трыумфальна прайшоў па планеце, сабраўшы цэлы букет прэстыжных міжнародных узнагарод, у тым ліку «Оскар» і «Залаты глобус».
Лепшая Наташа
Галоўныя ролі — самая салодкая і прывабная мара акцёра. Асабліва калі гаворка ідзе аб вялікім праекце. Стаць Наташай Растовай прагна імкнуліся многія: Людміла Гурчанка, Наталля Фацеева, нават фатальная прыгажуня Анастасія Вярцінская (ёй у выніку дасталася куды больш сціплая роля Лізы, жонкі князя Андрэя). А Сяргей Бандарчук раптам зрабіў выбар на карысць зусім не актрысы, а балерыны Ленінградскага тэатра оперы і балета. Так 19-гадовая Людміла Савельева стала зоркай. Для яе дэбют у Бандарчука аказаўся пуцёўкай у свет вялікага сусветнага кіно: сваю наступную ролю яна сыграла ў Віторыа дэ Сіка ў драме «Сланечнікі», дзе здымалася разам з Марчэла Мастраяні і Сафі Ларэн.«Няправільны» Андрэй
А вось Вячаславу Ціханаву, які сыграў Андрэя Балконскага, прыйшлося значна складаней. Мала таго што ролю ён атрымаў па патрабаванні міністра культуры СССР Кацярыны Фурцавай — Бандарчук хацеў здымаць Інакенція Смактуноўскага, але таго не адпусцілі з тэатра. Чатыры гады жыццё Ціханава было прысвечана толькі кінаэпапеі, а па выхадзе фільма крытыкі літаральна абрынуліся на акцёра, разграміўшы яго ігру ў пух і прах. Ды і рэжысёр не скрываў свайго меркавання: не адпавядае Ціханаў ролі Балконскага. У выніку артыст ледзь не пакінуў кінематограф, з цяжкага творчага крызісу яго вывеў рэжысёр Станіслаў Растоцкі, прапанаваўшы ролю ў фільме «Дажывём да панядзелка». Аднак гледачы аказаліся мудрэйшыя за крытыкаў: у 1966 годзе Вячаслаў Ціханаў па выніках апытання часопіса «Савецкі экран» разам з Людмілай Савельевай быў прызнаны лепшым акцёрам года — за працу ў «Вайне і міры».Хітрыя прыёмы
Асобнай вяхой ідзе аператарская работа: тое, што стварылі на здымках «Вайны і міру» Анатоль Пятрыцкі і іншыя кінааператары, увайшло ва ўсе падручнікі. Так, сцэны Барадзінскай бітвы, якія паказалі майстэрства Сяргея Бандарчука ў першую чаргу як батальнага рэжысёра, вяліся з дапамогай камеры, умацаванай на спецыяльнай канатнай дарозе. Яе нацягнулі над полем бітвы на вышыні 120 метраў, вынікам стала неверагодная для свайго часу здымка «з лятаючага гарматнага ядра». Шэраг сцэн здымаўся з верталёта, выкарыстоўваліся вышкі і аператарскія краны незвычайнай канструкцыі. А каб перадаць атмасферу палёту першага балю Наташы Растовай, аператару Пятрыцкаму прыйшлося стаць на ролікі! Паміж танцуючымі парамі яго перамяшчаў асістэнт.Грошы, грошы…
«Вайна і мір» лічыцца адной з самых дарагіх карцін у гісторыі сусветнай кінематаграфіі. Бюджэт стужкі да гэтага часу дакладна невядомы. Паводле адных ацэнак, было выдаткавана 100 мільёнаў долараў у цэнах 1967 года, па іншых — ад 150 да 180 мільёнаў. І гэта мы яшчэ не лічым выдаткі Міністэрства абароны СССР — многія салдаты тэрміновай службы ўдзельнічалі ў здымках батальных сцэн у якасці масоўкі.Аднак фільм быў паспяховы ў пракаце, хоць папулярнасць яго ад серыі да серыі паступова зніжалася. Толькі ў Савецкім Саюзе чатыры часткі карціны паглядзелі 135 мільёнаў гледачоў, і, паводле ацэнак спецыялістаў, фільм сабраў у савецкім пракаце каля 58 мільёнаў рублёў, што значна перавысіла выдаткі на вытворчасць. А быў яшчэ і паспяховы замежны пракат!