“Пробуйтэ на здороўе”
Што: “Мотальскія прысмакі”
Дзе: аг. Моталь, Іванаўскі раён, Брэсцкая вобласць
Калі: жнівень
Італьянскі кулінарны крытык Рэната Кучынота пасля наведвання мотальскага фестывалю зрабіў выснову: “Маталяне — шчасліўчыкі, бо яны ядуць лепш, чым у сталіцы”. Яшчэ б! Ці пададуць вам у Мінску рульку, вытрыманую ў печы некалькі гадзін, кашу ў гарбузе, бульбяную таркаванку з сушанымі яблыкамі або мяса, запечанае ў хлебе? Яшчэ ў часы атрымання Магдэбургскага права ў 1555 годзе Моталь славіўся самабытнай кухняй і шчырымі гасціннымі людзьмі, майстрамі на ўсе рукі. Яны і жнуць, і ткуць, і печы кладуць, і лепшыя ў акрузе кажушкі вырабляюць. І ўсе — ад старога да малога — захоўваюць мясцовы дыялект. Нават турысты з іншых краін заўважаюць, што па прыгажосці мотальскую гаворку можна параўнаць з французскай ці італьянскай.
Усё больш гасцей збірае фестываль “Мотальскія прысмакі”, які ладзіцца з 2008 года. Аграгарадок на 4 тысячы жыхароў здольны здзівіць не горш за еўрапейскія сталіцы — і апетытнымі стравамі, і забавамі. Падчас фестывалю на вуліцах з’яўляюцца паўліны з мясной нарэзкі, каралі з каўбасак, макеты храмаў з сала. Аднойчы мотальскія майстры-самавучкі нават умудрыліся выкласці з каўбасных кавалачкаў партрэт Моны Лізы! “Пробуйтэ на здороўе!” — кажуць тут. Але ж за прысмакамі трэба не забыцца наведаць мотальскую хатку, дзе нарадзіўся першы прэзідэнт Ізраіля Хаім Вейцман, музей народнай медыцыны “Бабуліны вышкі” ў вёсцы Стрэльна, а таксама Дастоева, адкуль паходзіць род пісьменніка Фёдара Міхайлавіча Дастаеўскага.
Залатыя галовы
Што: “Гаспадарчы сыр”
Дзе: г. Слаўгарад, Магілёўская вобласць
Калі: 30 красавіка
Беларускія вытворцы спрабуюць паўтарыць замежныя пармезан, рыкоту, маскарпоне... Але наўрад ці гэтыя сырныя “рэпрадукцыі” змогуць параўнацца з традыцыйнымі сырамі, якя прапануюць на кулінарным форуме “Гаспадарчы сыр” у Слаўгарадскім раёне. На сёлетнім фестывалі, які адбудзецца ўжо ў гэтую нядзелю, мясцовыя сыравары збіраюцца прадставіць на суд гасцям больш за 50 відаў натуральных сыроў на любы густ: цвёрдыя і мяккія, плаўленыя і тварожныя, сырніцу і сырныя аладкі, салодкія і салёныя, з рознымі заправамі і напаўняльнікамі. Не кожны гіпермаркет можа пахваліцца такім багаццем. На фестывалі можна не толькі пачаставацца, але і самому навучыцца варыць сыр.
Нягледзячы на назву, слаўгарадскі фестываль прысвечаны не толькі сырам. У праграме свята — канцэрты мясцовых творчых калектываў, тэматычныя экскурсіі, гульні і конкурсы, кірмаш сувенірнай прадукцыі, паходная лазня, пешаходныя і конныя прагулкі і нават начлег у намётавым мястэчку. Той, хто жадае атрымаць ад паездкі на Слаўгарадчыну як мага больш эмоцый, можа наведаць мемарыяльны комплекс у аграгарадку Лясная, папіць цудадзейнай вадзіцы з “Блакітнай крыніцы”, якая з’яўляецца помнікам рэспубліканскага значэння, а таксама сплавіцца на байдарках па Сожы.
Вішні ад Мюнхгаўзена
Што: Вішнёвы фестываль
Дзе: г. Глыбокае, Віцебская вобласць
Калі: чэрвень
Глыбоччына ніколі не скардзілася на недахоп турыстаў. Тут ёсць што паглядзець: кафедральны сабор Раства Святой Багародзіцы XVII стагоддзя і Троіцкі касцёл XVIII стагоддзя, магіла вядомага мастака Язэпа Драздовіча, музей авіяканструктара Паўла Сухога ў Глыбокім, Мосарскі касцёл і найпрыгажэйшы культурна-дэндралагічны комплекс вакол яго... А ў 2013 годзе з’явіўся яшчэ і Вішнёвы фестываль, на які прыязджаюць цэлымі сем’ямі з розных куткоў Беларусі і замежжа. Вядома, з’явіўся небеспадстаўна — дамы глыбачан не адно стагоддзе ззяюць у атачэнні “чырвоных рубінаў”. Па вішні ў Глыбокае прыязджаюць і з суседніх раёнаў, і з Мінска.
Згодна з павер’ямі, вішні ў Глыбокае завезлі ці то манахі, ці то мясцовы селекцыянер Баляслаў Лапыр, ці то сам барон фон Мюнхгаўзен. Так-так, той самы, што спрабаваў забіць аленя вішнёвай костачкай. Канешне, апошні варыянт больш падобны на жарт, аднак на мясцовых могілках і сёння можна ўбачыць стары двухметровы чыгунны крыж, на якім напісана прозвішча фон Мюнхгаўзена.
Падчас першага Вішнёвага фестывалю ў цэнтры Глыбокага ўсталявалі скульптуру ў выглядзе стылізаванага ствала і галінкі спелых вішань. Яна тут жа абрасла добрымі павер’ямі: хочаш шчасця — пагладзь самі ягадкі, грошай — патры лісточкі, роўнай і гладкай жыццёвай дарогі — правядзі далонню па галінцы. Пасля чатырох Вішнёвых фестываляў скульптура аж блішчыць ад дотыкаў рук шматлікіх турыстаў.
ЦІ ЧУЛІ?
Падарожнічаць па краіне са смакам стала прасцей — летась з’явілася гастранамічная карта Беларусі. Яе стваральнікі пераадолелі 4 тысячы кіламетраў, правялі 66 гадзін у дарозе, пакаштавалі 30 унікальных страў і 28 аўтэнтычных прадуктаў, каб аб’яднаць у адной карце ўсё самае культавае і смачнае, — ад вугра з вёскі Мурашкі і шапавальскага мёду на Віцебшчыне да аленіны з Налібоцкай пушчы і мармуровага мяса з Турава.
mila@sb.by
